مامۆستا ئیبراهیم ئه‌مین باڵدار



امۆستا ئیبراهیم ئه‌مین باڵدار دانەری کتێبی ئەلف و بای سەرەتایی

مامۆستا ئیبراهیم ئه‌مین باڵدار (١٩٢٠- ١٩٨٨) مامۆستای په‌روه‌رده‌كاری كورد، ئیبراهیم ئه‌مین باڵدار له‌ ساڵی ١٩٢٠ له شاری سلێمانی له دایكبووه. خوێندنی سه‌ره‌تایی له شاره‌كه‌ی خۆی ته‌واوكردووه و چووه‌ته به‌غدا له قوتابخانه‌ی "خانه‌ی مامۆستایانی لادێ".

له ڕۆسته‌مییه وه‌رگیراوه و له هاوینی ساڵی١٩٤٠دا خوێندنی ته‌واوكردووه و بڕوانامه‌ی ده‌رچوونی وه‌رگرتووه و له مانگی تشرینی یه‌كه‌می هه‌ر ئه‌و ساڵه كراو
ه‌ به مامۆستای قوتابخانه‌ی سه‌ره‌تایی له پارێزگای سلێمانی و له گه‌لێك شار و دێهاته‌كان مامۆستایی كردووه.

چه‌ند ساڵ له گونده‌كانی هه‌ورامان و هه‌ڵه‌بجه و له داوێنی چیای سوورداش له قه‌مچووغه و گوندی دیكه مامۆستا بووه‌ و له‌و ماوه‌یه‌دا ئه‌لف و بێیه‌كی نوێی بۆ فێركردنی زمانی كوردی داناوه و ده‌ستنووسه‌كه‌ی ناردووه بۆ به‌ڕێوبه‌رایه‌تی په‌روه‌رده‌ی سلێمانی و له‌وێ له‌لایه‌ن لێژنه‌یه‌كی پسپۆڕ په‌سندكراوه و نادراوه بۆ شالیارێتی په‌روه‌رده له به‌غدا، كه ئه‌وسا پێیان ده‌گووت "شالیارێتی مه‌عاریف" و پسپۆرانی ئه‌ویش و ڕێكخراوی "یۆنسكۆ"ش په‌سنده‌ی ده‌كه‌ن، ئینجا چاپكردنه‌كه‌ی به‌خۆی ده‌سپێرن.

به‌ر له ته‌واوبوونی چاپه‌كه‌ی ئه‌و "ئه‌لف و بێ"یه نوێیه مامۆستا باڵدار له ساڵی ١٩٥٠دا گوێزراوه‌ته‌وه بۆ شاری هه‌ولێر و ئه‌و ئه‌لف و بێیه نوێیه‌ی له هه‌ولێر گوتۆته‌وه، كه له‌سه‌ر ڕێگای ڕسته‌یی ده‌گوترێته‌وه، نه‌ك پشت به‌ ده‌نگی پیت و تاكه وشه ببه‌ستێ و ئه‌م ڕێگایه‌ی مامۆستا باڵدار گه‌لێك زانستی و په‌روه‌رده‌ییه.
مامۆستا ئیبراهیم باڵدار ئاره‌زووی ته‌واوكردنی خوێندنی باڵاتری بوو، بۆیه به‌ هه‌وڵ و كۆششێكی زۆر بڕوانامه‌ی ده‌رچوونی له تاقیكردنه‌وه‌ی گشتی قۆناغی ئاماده‌یی وه‌رگرت و له كۆلێژی بازرگانی و ئابووری له زانكۆی به‌غدا وه‌رگیرا و له ئه‌نجامدا بڕوانامه‌ی به‌كالۆریۆسی وه‌رگرت و هه‌ر به‌ ئه‌وه‌نده نه‌وه‌ستا به‌ڵكو هه‌وڵیدا بچێته ئه‌مه‌ریكا و له سه‌ره‌تای شه‌سته‌كانی سه‌ده‌ی ڕابردوودا بڕوانامه‌ی ماسته‌ری له كۆلیژی "سان فڕانسیسكۆ" له وڵاتی ئه‌مه‌ریكا له په‌روه‌رده وه‌رگرت و گه‌ڕایه‌وه به‌غدا.
مامۆستا باڵدار له دوای كردنه‌وه‌ی زانكۆی سلێمانی و گه‌ڕانه‌وه‌ی له ئه‌مه‌ریكا ده‌كرێته مامۆستا له كۆلیژی ئاداب له‌و زانكۆیه‌دا.
كاتێكیش كه ئه‌و زانكۆیه ده‌گوازرێته‌وه بۆ هه‌ولێر و ناوه‌كه‌ی ده‌كرێته "زانكۆی سه‌ڵا‌حه‌ددین" ئه‌ویش هه‌ولێر و له كۆڵێجی ئاداب - به‌شی كوردی ماوه‌یه‌ك وانه ده‌ڵێته‌وه.
ئینجا ده‌چێته شاری به‌غدا له زانكۆی موسته‌نسیرییه وانه ده‌ڵێته‌وه تاكو له ١١/٧/١٩٩٨ دا له به‌غدا و له ماڵه‌كه‌ی خۆیدا دڵه گه‌وره‌كه‌ی له لێدان ده‌وه‌ستێ و ته‌رمی ئه‌م خزمه‌تگوزاره‌ی كورد ده‌بردێته‌وه بۆ سلێمانی له گۆڕستانی گردی سه‌یوان به خاك ده‌سپێردرێ.

به‌رهه‌مه چاپكراوه‌كانی
مامۆستا ئیبراهیم ئه‌مین باڵدار له ماوه‌ی ژیانیدا ئه‌م به‌رهه‌مانه‌ی خواره‌وه‌ی داناوه و به چاپی گه‌یاندوون:
١- ئه‌لف و بێی نوێی كوردی به‌غدا - چاپی یه‌كه‌می ١٩٥١ و تاكو ئێستا پتر له ٣٥ جار چاپكراوه‌ته‌وه و ٩٨ لاپه‌ڕه‌یه
٢- ئه‌لف و بێ بۆ گه‌وران - به‌غدا - چاپی یه‌كه‌م ١٩٥٥ و٧٨ لاپه‌ڕه‌یه
٣- الابنیه المدرسیه للمدارس الابتدائیه - به‌غدا ١٩٦٥ و ٤٢ لاپه‌ڕه‌ی