یه‌ڵماز گیونای



سینەماكاری ناسراوی كوردو جیهانی یهڵماز گیونای، ناوی تهواوهتی "یهڵماز پیوتیون"ـه، رۆژی١/٤/١٩٣٧ له یهكێك له دێهاتهكانی شاری "ئهدهن"ـه له باشووری رۆژههڵاتی ئهنازۆڵ له باوكێكی ههژاری جوتیار لهدایكبووه.
 "یه
ڵماز گیونای" سهرهڕای سادهیی ژیانی، كهچی توانی بهشی ئابووریی لە خوێندنی باڵا له زانكۆی ئهستنهبول و خوێندنی باڵا بهشی مافناسی له زانكۆی ئهنكهره تهواوبكات.
 ساڵی
١٩٥٨دا پاش ئهوهی پڕۆپاگهندهی ئهوهیان بۆ دروستكرد، كه گوایه "یهڵماز گیونای" سهر به پارتی كۆمۆنیسته بۆ ماوهی ١٨ مانگ فهرمانی بهندكردنیان بهسهردا سهپاند. بههۆی بهندكردنیهوه وەك ئهكتهرێك له كاری هونهریی دابڕا، ئهمهش پاش ئهوهی ڕۆڵی له چهندین فیلمی جۆراوجۆردا ههبوو ناوێكی تایبهت بەخۆی پهیداكردبوو.
 ساڵی
١٩٦٦، گیونای له فیلمی  یاساكانی سنووردا Hudutlarin Kanunu ڕۆڵی "ئومهر لیوفتی ئاكادش"دا بینی. ئهو فیلمهش بهیهكێك له كیلهكانی كاری بزووتنهوهی سینهمای گیونای دادهنرێت، ههر خۆیشی سیناریۆكهی نووسیبوو. دوای ئهم بهرههمه گیونای ڕێگای دهرهێنانی گرتهبهر.
 كاره‌كانی گیونای باس له‌ توێژه‌ جیاجیاكانی كۆمه‌ڵگە ده‌كردو ئه‌و جیاوازیانه‌ی به‌شێوه‌یه‌كی زه‌ق له‌ فیلمه‌كانی دا ده‌خسته‌ڕوو هه‌ربۆیه‌ یه‌كه‌م كاری ده‌رهێنانی فیلمی له‌ ساڵی
١٩٨٦دا به‌ناوی Seyyit Han گورگه بووكی زەوی Aç Kurtlar  و پاشان فیلمی برسییەکان له ساڵی ١٩٦٩دا، كهههردووكیان كاریگهری نوێی ڕیالیزمی ئیتاڵیان لهسهر بوو، بهڵام ههردوو فیلمی ناوبراو بایكۆت كران.

 گیونای بۆ یهكهمجار توانی خهڵاتێكی نێودهوڵهتی بۆ كارهكهی وهد‌‌هستبیهێنێت، ئهویش لهسهر فیلمی Umutهیوا لە ساڵی ١٩٧٠دا، ئهمهش له میانهی فێستیڤاڵی (كان)ـی سینهمایی دا، ئهو فیلمهش باس له ههژاریی و نههامهتی خهڵكی دهكات، ههربۆیه نهتوانرا پهخشبكرێت.
 به
دوای ئهو سهركهوتنانهی وهدهستیهێنا، چهندینی بهرههمی دیكهی بهئهنجام گهیاند له‌‌وانهش:
 
بێئومێدهUmutsuzlarكان ساڵی ١٩٧١.
ئازا به‌جه‌رگ  Agit ساڵی ١٩٧١.
 
ئازار Aci ساڵی ١٩٧١.
 دوای ئهو كوداتا سهربازیهی له ساڵی ١٩٧١ له توركیا ڕوویدا، لهسهر ئهو بۆچوونه جیاوازانهی ههیبوو ساڵ و نیوێك ژیانی له بهندیخانه بهسهربرد.
 پاش هاتنه
دهرهوهی له بهندیخانهو فیلمهكۆمهڵایهتییه ڕهخنهگرییهكان، بوونه‌‌ كهرهسهی بهرههمهكانی و له ههمان كات دا دڕكێك بوون له چاوی سهربازانی فهرمانڕهوا له توركیا. بهڵام گیونای توانی له‌ ساڵی ١٩٧٤دا فیلمی Arkadas - هاوڕی و فیلمی Zavallilar هه‌ژاران ئه‌نجامبدات.
 هه‌رهه‌مان ساڵ جارێكی دیكه‌ به‌تۆمه‌تی كوشتنی پارێزه‌رێك خرایه‌ به‌ندیخانه‌وه. سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی گیونای ئه‌و تۆمه‌ته‌ی به‌توندی ڕه‌تكرده‌وه، كه‌چی
١٩ ساڵ فه‌رمانی به‌ندكردنیان به‌سه‌ردا سه‌پاند. له‌كاتی به‌سه‌ربردنی ژیانی له‌ به‌ندیخانه‌دا كه‌وته‌ نووسینه‌وه‌ی سیناریۆ بۆ فیلم و به‌نهێنی ڕه‌وانه‌ی ده‌ره‌وه‌ی به‌ندیخانه‌ی ده‌كردو ده‌كرانه‌ فیلم له‌وانه‌ش (Sürü - له‌و‌ه‌ڕگا)‌ ساڵی ١٩٧٨دا، كه‌ئه‌وه‌ش له ده‌رهێنانی "Zeki Ökten" و "Düsman".
 لله
ساڵی ١٩٨١ دا پاش وهرگرتنی مۆڵهت بۆ بهسهربردنی پشوو له دهرهوهی بهندیخانه‌‌، گیونای له ڕێگای یۆنان-ـهوه بهرهو ئهورپای ڕۆژئاوا بهڕێدهكهوێتو بۆ ماوهیهك بهشێوهیهكی نهێنی له یهكێك لهشارهكان دهژیا. ساڵی ١٩٨١ ڕهگهزنامهی توركی لێسهنرایهوه، ساڵی ١٩٨٢ فیلمی (Yol - ڕێگا)ی بهرههمهێنا كه بهناوبانگترین فیلمى گیونایه..
 "Yol" یه‌كێك بوو له‌و به‌رهه‌مانه‌ی، كه‌ گیونای به‌هه‌موو جیهانی هونه‌ر ناساندو له‌سه‌ر ئه‌م كاره‌ی خه‌ڵاتی چڵه‌ خورمای زێرێنی وه‌رگرت، ئه‌وه‌ش له‌ میانه‌ی فێستیڤاڵی كا‌ن-ی سینه‌مایی دا،
پاش ١٦ ساڵ بۆ یهكهمجار له ساڵی١٩٩٩دا لهسهر سینهماكانی توركیا نیشاندرا.
 دوا به‌رهه‌می Duvar - دیوار ساڵی ١٩٨٣دا بوو، به‌ڵام ئه‌م به‌رهه‌مه‌ی هه‌مان كوالیتیی فیلمه‌كانی پێشووی نه‌بوو.
 یه
ڵماز رۆژی٩/٩/١٩٨٤  و له تەمەنی ٤٧ ساڵی دا له پاریس كۆچیدوایی كرد.

 

ڵیم دەپرسن ئەگەر کورد نەبای حەزت دەکرد چ نەتەوەیەک بیت ؟

لەراستیدا حەزم دەکرد هەر کورد بوایەم یاخود لە دایک نەبوبام ، چون نە نەتەوەکەم بەکەم دەزانم و نە شەرمیشم بە ناسنامەی کوردبونمە ، ئێمەی کورد وێڕایی ئەو هەموو سانسۆرو توندووتیژەیەی لەسەرمانە هەر توانیومانە خۆمان بەرەو پێشەوە ببەین ، ئەوەتا سەیری کارەکانی من بکەن داخۆ چ کارێکم هەیە کە لەسەری ڕوبەڕوی زیندان نەکرابمەوە ؟ یاخود وەرە سەیربکە لە هەرچوار بەشی وڵات هونەرمەندێکی کورد کە گۆرانی دەڵێت نەک خۆی ڕاپێچی زیندان دەکرێت بەڵکوو ئەوانەشی گوێ لەسترانەکانی دەگرن ئەشکەنجەو زیندانی دەکرێن بەڵام ئەوەتا هەر بێدەنگ نەبوین ، هەر بۆیە کوردبون بۆمن کەرامەتە هەر حەزم دەکرد کورد بام 

 

" یەڵماز گونەی " بۆ ئەنستوتی کورد لە پاریس